“In De Hoogte vertraagt mijn pas”

DE HOOGTE 

Vanaf april 2021 liepen vijf ‘verkenners’ door vijf wijken van Groningen. Niet om van alles te doen, maar om te kijken, te luisteren en te ontmoeten. Wat hebben ze geleerd? Caroline Penris maakte kennis met De Hoogte.

In het dorp waar ik woon loop ik meestal snel ergens heen. Even naar de winkel, om bij iemand op bezoek te gaan of naar de brievenbus. Ik ga wel regelmatig een groot blokje om, om het hoofd leeg te maken. Dan kies ik voor een route langs de landerijen waarop ik niet veel mensen tegen zal komen.

In het voorjaar van 2021 begon ik met exposurewandelen in De Hoogte. De gekste opdracht ooit: wandel en kijk zonder te oordelen. Als fotograaf ben ik gewend om te observeren, maar ik heb dan doorgaans wel een duidelijk doel voor ogen. Nu probeer ik mijn draai te vinden in het alleen maar aanwezig zijn in de wijk. In De Hoogte vertraagt mijn pas. Op elk kruispunt heb ik een keuze te maken. Links, rechtsaf, rechtdoor of toch nog even terug? De zonkant of liever in de schaduw? Zou verderop misschien iets te doen zijn?

Verbinding

Al snel heb ik een vast begin van de wandelroute. Vanaf de parkeerplaats bij de Helix naar het spoor en dan over het parkachtige laantje naar de weggeefkast. Het voelt prettig om de wandelingen met een vastigheidje te beginnen. Onderweg laat ik me graag afleiden door stoeptekeningen, mooie bloesem in de bomen of een praatje met een wijkbewoner. Bij de weggeefkast maak ik vanaf de eerste dag elke keer een foto. Vaak leg ik er ook iets in. Dit geeft me het gevoel erbij te horen, bij de mensen in de wijk.

Schijnkwesties

Tijdens een van de eerste wandelingen vond ik in een minibieb een boek van Auke Kok: De eenzaamste vrouw van Amsterdam. Op de achterflap staat: ‘Twee jaar lang keek hij rond en verwonderde zich over de stedelingen en hun straten, hun kwesties en hun schijnkwesties.’

Schijnkwesties, dat vind ik een mooi woord voor wat ik zie tijdens de wandelingen. Ik observeer, denk er het mijne van en dan blijkt het toch weer anders te zijn. De trage wandelingen maken duidelijk dat de vele facetten van mensen alleen zichtbaar worden doordat het licht telkens anders weerkaatst.

Zo kon in een viertal ontmoetingen de oudere vrouw, die in eerste instantie stug en ontevreden op mij overkwam, mijn hart stelen met haar levensverhaal. Nu zie ik in haar iemand die haar eenzaamheid probeert te overleven door zich in te zetten voor een schonere buurt. Voor haar is af en toe zomaar-een-praatje-op-straat van levensbelang.

Hoe ziet armoede eruit?

De Hoogte is een van de armste wijken van Groningen. Dat is een gegeven. Maar hoe ziet armoede eruit? Dat is een vraag die ik altijd bij me heb. Is het zichtbaar in de rotzooi bij de ondergrondse afvalcontainers? Kun je het zien aan de kinderen in de speeltuin? Of aan de mannen die dagelijks al vroeg op hun stoepje aan het bier zitten? Zie je het aan de verwaarloosde tuintjes? Aan de gesloten gordijnen misschien?

In alle twintig wandelingen heb ik geen eenduidige foto van armoede kunnen maken. Hoe meer ik zie, hoe meer mensen ik ontmoet, hoe minder duidelijk de dingen lijken te worden. Er komen steeds meer details en invalshoeken bij, die knabbelen aan mijn beoordelingsvermogen. Dat is verwarrend, maar ook mooi.

Af en toe zit ik even in de tuin bij een man die al bijna 75 jaar in De Hoogte woont. Groot en klein die langskomt, zwaait over de heg en groet deze buurtopa. Hij kent veel mensen en structuren in de wijk. Over sommige mensen maakt hij zich zorgen, over het gedrag van anderen maakt hij zich boos. In deze wijk gebeurt van alles dat niet door de beugel kan. Ruzies, mishandeling, alcoholisme, drugs en geweld ziet hij zeker, maar er is in elke wijk wel iets, relativeert hij. Hij vindt desgevraagd dat het wel meevalt met de armoede: “Kijk maar hoeveel auto’s hier geparkeerd staan. En rond etenstijd moet je eens komen tellen hoeveel maaltijdbezorgers hier rondrijden. Maar sommige mensen hebben echt niks en die helpen we dan. Er is ook veel saamhorigheid in De Hoogte.”

Rijkdom

Soms, als ik zomaar ergens op een bankje zit, komt er iemand naast me zitten voor een praatje. Zo komt op een dag een vrouw naast me zitten. Haar kleren zijn stuk, maar door de vrolijke roze sjaal die ze draagt valt dat nauwelijks op. Ze rookt de ene na de andere sigaret. Ondertussen vertelt ze over haar leven in Somalië, over haar dochters die uit huis geplaatst werden en die ze nooit meer gezien heeft. Ze vertelt over hun babyfoto’s die ze vorige week verloren is en over mannen die niet deugen. Ze lucht heel haar verdrietige hart en ik ben blij dat ik veel tijd heb om naar haar te luisteren. De tijd nemen en geven, dat kan rijkdom zijn.

Caroline